İş Güvenliği Nedir | Nokta İş Sağlığı ve Güvenliği

İş Güvenliği Nedir | Nokta İş Sağlığı ve Güvenliği

İş güvenliği son yıllarda en çok konuşulan, çeşitli yasaların öncülüğünde uygulamaya konulmaya çalışılan faaliyetlerdendir. Her ne kadar kısa bir tanımlama olduğu için iş güvenliği ya da işçi sağlığı olarak dile getirilse de konuya tam hakim olmak adına iş güvenliği kavramını iş sağlığı ve güvenliği şeklinde ele almak, böyle düşünmek daha doğru olacaktır.

Nokta İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri olarak bugün, iş sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili temel bazı noktalara değinerek, hizmetlerimizin tam olarak ne olduğu, nasıl gerçekleştiği  ve nasıl okunması gerektiiği ile ilgili temel noktalara dayanan bir yazı hazırlamak istedik.

İş Sağlığı ve Güvenliği nedir?

İş sağlığı ve güvenliği genel olarak çalışanlara sağlıklı ortam sağlamak, çalışma ortamının olumsuz etkilerinden çalışanları korumak, oluşabilecek riskleri belirleyip tamamen ortadan kaldırmak veya zararları en aza indirgemek, oluşabilecek maddi ve manevi zararları ortadan kaldırmak, çalışma ve üretim verimini artırmak adına yapılan çalışmalara denir.

Biraz daha özetlemek gerekirse, iş sağlığı ve güvenliği,  herhangi bir firmanın faaliyetlerinden etkilenen tüm insanların sağlığına ve güvenliğine etki eden faktörleri ve koşulları ayrıntılı bir biçimde inceleyen bilim dalı olarak tanımlanmaktadır.

İş Sağlığı ve Güvenliği neden bir bilim dalıdır?

İş sağlığı ve güvenliğine dair yapılan çıkarımlar, bugüne kadar yaşanmış olan iş kazalarından çıkarılan derslerin ve istatistiklerin ortaya çıkarılması ve buna göre korunma yöntemleri ile ilgili ortak kararlar alınıp değerlendirilmesi ile şekillenmektedir. Dolayısıyla bu yapılan çalışmalar bilimsel çalışmalardır.  

İSG nedir, ne anlama gelmektedir?

İş güvenliği isminin söylemesi daha kolay ve kısa olmasından dolayı halk arasında daha yaygın olduğunu söylemiştik. Geçmişte işçi sağlığı ve iş güvenliği olarak bilinen bu kavram, 2012 yılında yayımlanan 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunu ile beraber iş sağlığı ve güvenliği olarak anılmaktadır ve İSG olarak kısaltıldı.

https://www.instagram.com/p/Bm-SGAyH1p2/?taken-by=noktaisg


iş sağlığı ve güvenliğinin amacı

İş güvenliğinin amacı, yapılan işler sırasında veya işlerden ötürü iş kazası yaşanma riskini en aza indirmek, çalışma ortamı nedeniyle oluşabilecek sağlık sorunlarını önlemek ve meslek hastalığı oluşturabilecek işlere karşı tedbir veya tedbirler almaktır. Bir diğer deyişle, kişilerin bir işe başlamadan önceki ve bitirdikten sonraki “iyilik” durumunun aynı olmasını sağlamaktır. Bunu sağlamak için alınacak iş güvenliği tedbirleri her iş için farklıdır. İş sağlığı ve güvenliği, her meslekte, her çalışma alanında, her yaşam alanında yani hayatın her anında tüm insanların sağlığının bozulmasını önlemeyi ve daha ergonomik bir çalışma ortamı sağlamayı amaçlayan çalışmalardır.

İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarında en önemli noktalardan biri çalışanların katılımıdır. Ayrıca iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimleri ve diğer sağlık personelleri ile işin teknik yanı uygulanır.

iş sağlığı ve güvenliği çalışmaları Türkiye’de ne zaman ve nasıl yasalaştı?

Aslında Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulduğu tarihten itibaren iş güvenliği ile ilgili çalışmalar sürmüş ve mevzuat içerisinde yer alan bir konu olmuştur fakat son yıllarda iş kazalarının artması özellikle de ölümlü iş kazalarının sayısının oldukça fazla olması bu konunun daha detaylı çalışmalar gerektirdiğini ortaya koymuştur. Bu sebeple devlet, İş Kanunu içerisinde yer alan iş sağlığı ve güvenliği konusunu 2012 yılının Haziran ayında ortaya çıkartılan 6331 sayılı iş sağlığı iş güvenliği kanunu ile genel bir çerçeveye aldı ve ayrı bir konu olarak ele alınmaya başladı.  

Bu tarihten Itibaren tüm firmalar çalıştıkları ortamda riskleri belirlemek ve tehlikeleri bertaraf edilmesi adına risk analizi yaptırmak, çalışanların temel iş sağlığı güvenliği eğitimi almalarını sağlamak ve işe giriş sağlık muayene raporlarını çalışanlarına aldırmak durumundalar.

Yine bu tarihten itibaren çalışanı 1 kişi bile olsa tüm iş yerleri az tehlikeli, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıftaki işyerleri, bir iş güvenliği uzmanı bir işyeri hekimi ve 1 Diğer sağlık personeli bu kişilere hizmet vermek durumundadır.

is-guvenligi
İş güvenliğinin amacı, yapılan işler sırasında veya işlerden ötürü iş kazası yaşanma riskini en aza indirmek, çalışma ortamı nedeniyle oluşabilecek sağlık sorunlarını önlemek ve meslek hastalığı oluşturabilecek işlere karşı tedbir veya tedbirler almaktır. 

Kanunlar ile işverenin ve işçilerin hak ve görevleri nelerdir?

İşçileri iş kazaları ve meslek hastalıklarından korumaya yönelik önlemleri almak ve onları bu konuda bilgilendirmek, İş Sağlığı ve Güvenliğinin temelini oluşturmaktadır. Özellikle çalışanlar arasında iş güvenliği kanunu olarak bilinen 4857 Sayılı İş Kanunu’nun Beşinci Bölüm’ü (m.77-89) İş Sağlığı ve Güvenliği’ne ayrılmıştır. Bu bölümde; iş sağlığı ve güvenliği konusunda işçilerin ve işverenlerin yükümlülükleri, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğine aykırı bir durumun tespiti halinde işyerinin kapatılması veya işin durdurulması, iş sağlığı ve güvenliğinin işyeri seviyesinde örgütlenmesi (iş sağlığı ve güvenliği kurulu, işyeri sağlık birimleri ve işyeri hekimi, iş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik elemanlar, sağlık ve güvenlik işçi temsilcisi), çalışma hayatında kadın ve çocuk işçilerin korunmasına yönelik hükümler düzenlenmektedir.

  1. İşverenlerin hak ve sorumlulukları

4857 sayılı yeni iş kanunun  77. maddesi gereği ; işverenler; işyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, çalışanları karşı karşıya bulundukları riskler, alınması gerekli tedbirler konusunda bilgilendirmek ve işyerinde İSG eğitimlerini vermek zorundadır.

İlginizi çekebilecek diğer yazılar için tıklayın

İş Sağlığı ve Güvenliği kurallarına uyulmayan bir işyerinde İSG konusunda alınmayan her tedbir için farklı farklı para cezalarıı verilmektedir. Ayrıca ölümle sonuçlanan bir iş kazası meydana geldiği zaman işveren bilerek ve kasti çalışanın ölümüne sebebiyet vermekten ( Taksirli ölüm ) 15 yıl hapis cezası ile cezalandırılmaktadır.

Ağır yaralanmalı veya ölümlü bir iş kazasında işveren aşağıdaki tazminatlarla karşı karşıya kalacaktır.

 1- Maddi tazminat  

 2- Manevi  tazminat

 3- Destekten yoksun kalma tazminatı

 4- Rücu tazminatı

 5- Ceza davası

       b) İşçilerin hak ve sorumlulukları

4857 sayılı İş Yasası 83.maddesi ile birlikte işçilere, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanmasını isteme hakkı ile getirilmiştir. Düzenleme bireyin kendisine de iş sağlığı ve güvenliğini korumak için bir takım sorumluluklar yüklemiştir.

Bu maddeye göre işçi, güvenliğini tehdit edebilecek bir durum ile karşılaştığında, iş sağlığı ve güvenliği kuruluna başvurup durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir. İş yerinde sağlığını bozabilecek veya vücut bütünlüğünü tehlikeye sokabilecek bir tehlike ile karşı karşıya kalan işçi, iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri alınıncaya kadar geçecek sürede çalışmama hakkına sahiptir.

Ayrıca, çalışmadığı günlerdeki ücretini, ikramiyesini ya da diğer haklarını da işverenden talep edebilir. Bu ücret ve diğer hakların ödenmesi süreci iş sağlığı ve güvenliğine dair tedbirler alana kadar sürmektedir; çünkü çalışılmayacak olan sürenin ne kadar olacağı yasada açıkça belirtilmemiştir. Ayrıca işçi iş yerinin bağlı olduğu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın ilgili bölge müdürlüğüne de dilekçe ile başvurup iş yerinde iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin olmadığını belirterek, bu durumun giderilmesini isteyebilir.

iş sağlığı ve güvenliği
ş yerinde sağlığını bozabilecek veya vücut bütünlüğünü tehlikeye sokabilecek bir tehlike ile karşı karşıya kalan işçi, iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri alınıncaya kadar geçecek sürede çalışmama hakkına sahiptir. 

Her ne kadar yasalar işçilerin iş güvenliği konusundaki haklarını açık bir biçimde beyan edip korumaya alsa da yasaların işçilere tanımış olduğu bu haklardan işçilerin çok büyük bir kısmı maalesef haberdar değildir. Oysaki tüm bu hakların çalışanlar tarafından öğrenilmesi, etkin bir şekilde kullanılması halinde bu durum, iş kazalarının azalmasına önemli bir katkı sağlayacaktır.

İş Güvenliği Uzmanlığı Nedir ve İş Güvenliği Uzmanı kimdir?

İş güvenliği uzmanlığı, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmesini sağlayan meslek dalıdır ve iş güvenliği uzmanı  iş güvenliğinin tanımı içerisindeki teknik tehlikelerle alakalı tedbirlerin alınmasını sağlamak ve tehlikelere karşı  tavsiyeleri vermekle yükümlüdür

İş Güvenliği Uzmanı bu kapsamda, iş yerinin sahasını inceler saha denetimi yapar yaptığı saha denetim sonucunda iş yerinde yapılan işin tamamı ile alakalı ne kadar tehlike varsa u tehlikelerin tamamının listeler bunların gerçekleşme olasılıkları ve olduktan sonra oluşturacakları zarar görme şiddetinin dereceleri hakkında bir risk analiz raporu hazırlar.

Raporda ayrıca bu risklerin nasıl giderileceğini de ayrıntılı olarak listeler ve bunu işverene sunar.  İş güvenliği uzmanı ayrıca eğitimlerle yükümlüdür, çalıştığı yerde temel iş sağlığı güvenliği eğitimi verir.  Çalıştığı yerdeki risk etmenlerine göre eğitimlerini planlar ve uygulamaya koyar.

İş sağlığı ve güvenliği uzmanı risk analizi raporunu hazırlarken, işyeri hekimi ve diğer sağlık personelleri ile  koordineli olarak çalışır.

is-sagligi-ve-guvenligi-nedir

Nasıl İş Güvenliği Uzmanı olunur?

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca,  Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Sosyal Güvenlik Kurumu‘nda çalışma hayatını denetleyen müfettişler, Üniversitelerin mimarlık ve mühendislik fakültelerinden mezun olmuş kişiler, Teknik öğretmenler, Fizikçi, kimyager ve biyolog unvanına sahip kişiler, üniversitelerin meslek yüksekokullarının iş sağlığı ve güvenliği programlarından mezun olan kişilerin iş güvenliği uzmanı olma hakkına sahiptirler.

İş Sağlığı ve Güvenliği neden önemlidir?

Türkiye’deki Iş kazalarının yüzde 78’i tehlikeli davranışlardan, yüzde 20’si tehlikeli durumlardan ve geriye kalan yüzde 2’si doğal olaylardan ya da öngörülemez sebeplerden kaynaklanmakta. İş yerlerinde tehlikeli davranışlar ve tehlikeli durumlar ortadan kaldırıldığında kazalarının %90 8’inin engellenebileceği öngörülmektedir. Dolayısıyla iş sağlığı ve güvenliği çalışmalarıyla yoğun şekilde yaşanan iş kazalarının önüne geçilebilir.

Öte yandan ülkemizde GSMH’ nın %5 nin işverenlerin ve çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği kurallarına uymamalarından dolayı meydana gelen kayıplara harcandığı görülmektedir.  Bu oranı şirket bazına indirdiğimizde İSG sistemini kurumuna yerleştirmeyen bir şirketin ekonomik kaybı yıllık satış hasılatı’nın %5’ ne denk gelmektedir. Bu bir şirket için büyük kar kaybına işarettir. Bu noktada görülüyor ki İSG faaliyetlerini yapmamak hem maddi hem manevi büyük kayıplara neden oluyor. Hem işverenler hem de işçiler açısından çok büyük bir önem taşıyan İSG faaliyetleriyle ilgili Nokta İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri çatısı altından büyük bir özveriyle çalışarak, iş sağlığı ve güvenliği kültürünün ülkemizde yaygınlaşması için elimizden geleni yapmaya devam edeceğiz.